ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Σάθας Κωνσταντίνος Ν., Ιστορικόν δοκίμιον περί του θεάτρου και της μουσικής των Βυζαντινών ήτοι Εισαγωγή εις το κρητικόν θέατρον, εν Βενετία 1878. Ο διαπρεπής Έλληνας μελετητής της Μεσαιωνικής ελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας (βλ. αρ. 71, 127, 131 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) μελετά το θέατρο κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Οι Μεγάλοι Πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας επιτέθηκαν με δριμύτητα στο δράμα ως έκφανση της ειδωλολατρίας, και κατά συνέπεια το θέατρο έζησε «άδοξον μεν και άθλιον βίον» επί Βυζαντίου, αλλά επέζησε στα δημώδη «τραγούδια» και στους ακροαματικούς αγώνες («ακροάσεις») των αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης μέχρι την οθωμανική κατάκτηση. Ο Σάθας, στην προσπάθειά του να αναδείξει την αγνοημένη μεσαιωνική ιστορία του ελληνισμού, καταλήγει στο (λανθασμένο) συμπέρασμα ότι οι ρίζες του κρητικού θεάτρου του 16ου και 17ου αιώνα, με κορυφαίο παράδειγμα την Ερωφίλη του Χορτάτση, ανάγονται μάλλον στο Βυζάντιο παρά στη Δυτική Αναγέννηση.